Ząbkowanie- jak sobie z nim poradzić ?

Wyrzynanie zęba to powolne jego wysuwanie się z pozycji zawiązka umiejscowionego w kości pod dziąsłem do jego ustawienia się w łuku zębowym. 

O tym, kiedy ząbki pojawiają się w jamie ustnej oraz o zaburzeniach ząbkowania (przedwczesnym, opóźnionym i utrudnionym wyrzynaniu) pisałam tutaj => http://mamapedodontka.blogspot.com/2018/01/kiedy-powinny-pojawic-sie-zeby-mleczne.html

Ostateczne dojrzewanie i mineralizacja korzenia zęba trwa jeszcze 2-4 lata po zajęciu miejsca zęba w łuku. Korona zęba (część naddziąsłowa, widoczna w buzi) zajmuje swoją pozycję do kilku tygodni od pojawienia się ząbka.

Najwięcej objawów wiąże się z samym momentem przebijania zęba przez dziąsło. Pojawiają się one zazwyczaj około tygodnia przed ukazaniem się białego punktu lub kreseczki- szkliwa brzegu siecznego ( w przypadku siekaczy) lub powierzchni żującej (w przypadku zębów trzonowych) i ustępują kilka dni po nim. Trudne ząbkowanie dotyczy najczęściej jedynek mlecznych (średnio ok 6- 9 m- ca życia) i czwórek (12-16 m-c życia).

Często mamy myślą z dużą niechęcią o tym trudnym czasie. Wyrzynanie zębów wiąże się ze spadkiem odporności (zbiega się w czasie z fizjologicznym spadkiem przeciwciał ), kłopotami ze snem, infekcjami. Dziecko jest niespokojne, pobudzone, rozdrażnione. Może to trwać do kilku tygodni. Dziecko ślini się, nie ma apetytu, może mieć stan podgorączkowy, biegunkę i inne objawy ze strony układu pokarmowego (wymioty, zaparcia).

Dziąsła są podrażnione, opuchnięte, swędzą, może dochodzić do infekcji i stanu zapalnego. Dziecko ślini się, wkłada palce i zabawki do buzi, przez co wprowadza zarazki do jamy ustnej. To może skutkować występującymi przy ząbkowaniu biegunkami.

Uwaga! Gorączka nie jest stałym objawem przy ząbkowaniu, jak również nie musi mieć bezpośredniego związku z wyrzynaniem. Ząbkowanie zbiega się w czasie z fizjologicznym spadkiem przeciwciał. Ząbkowanie może uśpić czujność mam, które każdą infekcję przypadającą w czasie ząbkowania, przypisują temu fizjologicznemu procesowi. Należy zawsze skonsultować się z pediatrą, gdyż w okresie ząbkowania może dojść do poważnej infekcji wcale z nim nie związanej!

Czasem okolica wyrzynającego zęba może zropieć i konieczna jest konsultacja lekarska i podanie antybiotyku, a nawet nacięcie ropnia. W cięższych przypadkach może nawet dojść do zropienia zawiązka zęba stałego.

Najczęściej ma miejsce tylko zasinienie, dziąsło przybiera niebieskawy odcień, nad wyrzynającym się zębem, jest to spowodowane krwawieniem pod dziąsłem. Najczęściej jednak problem ten ustępuje z chwilą wyrznięcia się zęba. Jeśli taki stan trwa dłużej, 2- 3 tygodnie, jest konieczność leczenia chirurgicznego.

Jak możemy pomóc dziecku i sobie w tym trudnym czasie?

Przy swędzeniu dziąseł ulgę mogą przynieść gryzaki, schłodzone (nigdy nie mrożone!) w lodówce. Nacisk dziąseł na gryzak jest masażem, a jednocześnie obniżona temperatura koi podrażnione i spuchnięte od stanu zapalnego dziąsła. Możemy masować dziąsła specjalnymi szczoteczkami nakładanymi na palec.

Pamiętajmy, że bardzo ważna w tym okresie jest prawidłowa higiena. To, że dziąsła są rozpulchnione i obolałe, nie może zwalniać od usuwania płytki i mycia zębów już obecnych w buzi dziecka. Używamy miękkiej szczoteczki i pasty o zawartości 500 ppm fluoru. Wystarczy posmarować szczoteczkę bardzo niewielką ilością pasty. Taka zawartość fluoru w paście dla dzieci od 0 do 2 roku życia jest zalecana przez Europejską Akademię Stomatologii Dziecięcej.

O pastach i fluorze będę jeszcze pisać w najbliższych postach.

Należy nie dopuszczać do wkładania przez dziecko do buzi brudnych raczek i zabawek, szczególnie z ostrymi brzegami.

Przy podwyższonej temperaturze i objawach ogólnych podajemy leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne, u małych niemowląt paracetamol, najlepiej w czopkach, u starszych niemowląt i dzieci ( powyżej 6 m-ca) może być ibuprofen w syropie. 

Tu kolejna ważna sprawa dla przypomnienia- wiele leków zawierających tę samą substancję, może być do kupienia pod różnymi nazwami- należy kilkakrotnie upewnić się, jaki lek podajemy dziecku i czy nie powodujemy kumulacji leku- bardzo ostrożnie należy czytać dawkowanie preparatów.

Miejscowo na dziąsło stosujemy preparaty dostępne w aptece bez recepty. Zawierają one różne substancje przynoszące ulgę dziąsłom i zmniejszające dyskomfort- kwas hialuronowy, rumianek i mentol (uwaga na alergie!), aloes, lignokainę -środek miejscowo znieczulający. Uwaga, łatwo przekroczyć dawkę i doprowadzić do reakcji toksycznej z przedawkowania, gdyż preparaty te krótko działają i szybko wchłaniają się. 

Uwaga! Preparaty zawierające salicylan choliny są przeciwwskazane poniżej 12 roku życia!

foto: lookfordiagnosis.com