Zepsute mleczaki. Próchnica wczesnego dzieciństwa w pigułce.

Takie buzie, jak ta na zdjęciu, to niestety dość częsty obraz, który widzą na co dzień lekarze pedodonci. To próchnica wczesnego dzieciństwa, próchnica „kwitnąca”. Bardzo zaawansowany proces i bardzo trudny do leczenia. Wrzucam ten post i to zdjęcie, żeby pokazać wam, do czego mogą doprowadzić niektóre- często nieświadome- błędy dietetyczne lub higieniczne i jakie to może mieć skutki dla dziecka. Albo trafienie do niewłaściwego gabinetu...

Niestety wielu stomatologów- nawet młodych- nie podejmuje się leczenia małych pacjentów z próchnicą, pozostawiając ich bez profilaktyki, bez leczenia i bez edukacji, często uzasadniając, że mleczaków się nie leczy, bo wypadną (!!!). To jest dramat. Jeśli usłyszycie od kogoś takie słowa, omijajcie gabinet szerokim łukiem, bo oznacza to, że ten pan/ pani nie radzi sobie z dziećmi albo nie wie, jak sobie poradzić z leczeniem zębów mlecznych.

Często trafiają do nas malutkie dzieci, nawet około 3 roku życia( i młodsze!), z bardzo chorymi ząbkami, a przy tak ciężkiej chorobie zębów już nie ma czasu ani szansy na adaptację dziecka do leczenia:(

Zróbcie wszystko, żeby do tego nie dopuścić!

Winowajcą jest cukier w połączeniu z niedostateczną higieną jamy ustnej. Ale o co dokładnie chodzi?

- cukier- wiadomo, prosta sprawa. Słodycze. Uwaga na batoniki, ciastka, chrupki. Biszkopty, wszystko, co okleja zęby. Gumy rozpuszczalne! Ale nie tylko. Słodzona herbata, napoje gazowane, słodzona woda, soki w różnych zachęcających kolorowych opakowaniach...

- mleko modyfikowane! Przedłużone nocne podawanie mleka w butelce jest jednym z głównych czynników powodujących tak ciężką próchnicę.

- miód

- owoce. Tak, fruktoza to też cukier, tyle że naturalny, ale też przyczynia się do powstawania próchnicy.

Podjadanie między posiłkami jest znaczącym czynnikiem powodującym powstawanie próchnicy. Zbyt częste podawanie przekąsek nie pozwoli zębom „odpocząć” , a ślinie przywrócić odpowiedniego pH w ustach. Zachowujcie dzieciom przerwy między posiłkami dzieci, minimum 2-godzinne. Mam tu na myśli też podawanie innych niż woda napojów- jeśli dziecko ma w zasięgu soczek, lub mleko w butli, które popija sobie co pół godzinki, to też bardzo niekorzystnie działa to na zęby.

Druga sprawa to słaba higiena. Może dziecko samo myje zęby, mimo, że jest malutkie? Mama chce, żeby dziecko się uczyło dbać o ząbki, ale taki maluszek sam nie usunie prawidłowo płytki bakteryjnej czyli osadu z zębów, bo nie ma wystarczających umiejętności manualnych.

Może używacie pastę bez fluoru? Wiem, jest nagonka na fluor. Ale poczytajcie naukowe artykuły, nie tylko te łatwe do znalezienia na co drugiej stronie w internecie, które może napisać ktokolwiek. Fluor w zalecanych przez Towarzystwa Stomatologiczne dawkach jest niezbędny w zapobieganiu próchnicy i nie czyni żadnej szkody dla organizmu. Za to szkodę mogą uczynić chore, zepsute zęby. I dla zdrowia dziecka i dla jego psychiki. W przedszkolu/ szkole będą się z niego śmiać i pokazywać palcem, bo estetycznie to nie wygląda. Mowa nie będzie się rozwijać prawidłowo i dziecko będzie seplenić. Logopeda sam sobie nie poradzi. Bo nie ma zębów, które powinny trzymać język. Praca u logopedy nad prawidłową wymową na długie lata.

Może dziecko”nie daje sobie myć zębów”? Trzeba z mycia zębów zrobić rutynę. Kąpiel, mleko/ kolacja/ mycie zębów/ spać. Nie odpuszczajcie. Jeśli dziecko będzie wiedziało, że nie odpuścicie mycia zębów, to ono w końcu odpuści walkę. Codzienne mycie zębów stanie się oczywiste.

Czy takie zęby mogą boleć?

Zęby mleczne mogą boleć! Mają korzenie i maja nerwy, tak samo, jak zęby stałe. Przed wyrznięciem zęba stałego korzeń mleczaka zanika, ale dzieje się to dopiero na krótko przed wypadnięciem zęba mlecznego i pokazaniem w ustach stałego. Dlatego zepsuty mleczak może być przez długi czas bardzo wrażliwy i bolesny przy jedzeniu i piciu słodkich, kwaśnych albo ciepłych i zimnych potraw/ napojów.

Do tego, gdy pojawi się ropa od zepsutego zęba, bakterie mogą wywołać gorączkę, opuchliznę, a nawet sepsę!

Utrata zębów i przestrzenie po utraconych przedwcześnie mleczakach powodują nieprawidłowy rozwój szczeki i żuchwy, co prowadzi do wad zgryzu.

Co można zrobić, żeby nie doszło do powstania tzw. próchnicy wczesnego dzieciństwa?

• myć dziecku zęby, odkąd pojawi się pierwszy ząbek, pastą z fluorem, o odpowiedniej do wieku zawartości fluoru ( do 2 r.ż..500 ppm F,od 2-6 lat 1000 ppm F i powyżej 6 lat 1450 ppm F), dbając o to, żeby dziecko wypluwało pastę, lub- jeśli jest malutkie- usuwać pozostałości pasty gazikiem,
• po ukończeniu przez dziecko roku, wprowadzać w nocy wodę do picia zamiast mleka modyfikowanego i kaszek,
• jeśli w nocy zdarzy się podać mleko w butli, umyć po nim zęby, nawet gdy dziecko zasypia,
• robić co najmniej 2- godzinne przerwy między posiłkami i karmieniami,
• ograniczać cukier do minimum,
• jak najpóźniej wprowadzić cukier do diety,
• zastępować cukier ksylitolem,
• soki i mleko w butli podawać „przy jednym podejściu”, nie do popijania przez dłuższy czas,
• karmić piersią (w miarę możliwości) zamiast podawać mleko modyfikowane,
• od pojawienia się pierwszego ząbka, chodzić z dzieckiem do stomatologa dziecięcego, może uda się dostrzec ubytek i wyleczyć ząbek, kiedy dziurka jest jeszcze mała? Pamiętajcie, nie czekajcie, aż sami znajdziecie dziurę. Często stomatolog widzi ubytek na dużo wcześniejszym etapie,
• od 3 roku życia można podawać dziecku po wieczornym myciu ząbków tabletki probiotyczne do ssania, które mają za zadanie zastąpić w ustach „złe” bakterie próchnicotwórcze „dobrymi” bakteriami (tabletki są do kupienia w aptekach)- pisałam o nich już na facebooku (np. Dentisal),
• stosować preparaty zawierające CPP-ACP (Tooth Mousse- w sklepach stomatologicznych lub aptekach, też internetowych) na noc,
• u starszych dzieci (od 6 lat) płyny do płukania jamy ustnej z fluorem.

Jak może pomóc dentysta?

Lekarz pomoże znaleźć czynnik, który w waszym przypadku jest najbardziej odpowiedzialny za powstanie próchnicy. Konieczne jest regularne lakierowanie (pokrywanie zębów lakierem zawierającym fluor lub/i chlorheksydynę) i tradycyjne leczenie zębów już u malutkich dzieci czyli zakładanie plomb i stalowych koron do zębów, które są jeszcze do uratowania. Te zęby, które są w bardzo złym stanie, należy usunąć, żeby zmniejszyć do minimum ilość bakterii w buzi i zminimalizować ryzyko powstania stanów zapalnych i bólu zęba u dziecka.

Lapisowanie, czyli malowanie zębów na czarno azotanem srebra, pomoże, ale na krótką metę. Na pewno nie rozwiąże problemu, bo tylko zwolni na chwilę tempo próchnicy i tylko, jeśli zostanie prawidłowo wykonane. Odchodzi się od tej metody.

Najważniejsze to rozpoczęcie leczenia chorych zębów, póki nie jest za późno. I zidentyfikowanie wszystkich czynników działających szkodliwie na zęby( u jednych to będzie karmienie butlą w nocy, u innych nadmierna ilość słodyczy, albo niedomywanie zębów) z pomocą lekarza dentysty i zaprzestanie tych czynności lub zmienienie niektórych nawyków. I częste kontrole dentystyczne.

Jeśli dziecko jest „trudne”,to- poza adaptacją, nie zawsze skuteczną- możemy dziecko przygotować do leczenia farmakologicznie- podając przed leczeniem uspokajającą i przeciwlękową Hydroksyzynę, lub lecząc dziecko przy użyciu gazu rozweselającego czyli podtlenku azotu. Nie każda metoda jest odpowiednia dla każdego pacjenta. Ostatecznie można w obecności anestezjologa wykonać leczenie wszystkich zębów jednorazowo w znieczuleniu ogólnym. Dziecko, szczególnie małe, nie zawsze pozwoli na wykonanie dość skomplikowanych i nieprzyjemnych zabiegów, a często zęby w takim stanie wymagają usunięcia.

Warto wcześnie zacząć wizyty stomatologiczne i adaptację, bo wyobraźcie sobie 4-5 latka, który jest pierwszy raz u dentysty i ma zaawansowaną próchnicę wymagającą intensywnego leczenia, niejednokrotnie usunięcia zęba. Na pewno nie jest to przyjemne. Trudno jest wtedy „nie zrobić dziecku traumy” i nie zrazić do leczenia. I nie zawsze jest w tym wina dentysty, że ma „nieodpowiednie podejście”...A co, jak ma odpowiednie podejście, ale tyle jest rzeczy do zrobienia, a dziecko boi się jakiejkolwiek ingerencji w buzi, bo samo jedzenie już sprawia mu ból...

Jeszcze raz, podsumowując, oto powody, dla których trzeba leczyć mleczaki, a nie czekać, aż wypadną...:

- próchnica to choroba zakaźna i przenosi się z zębów mlecznych na stałe, które już od około 6 roku życia pojawiają się w buzi i są w niej obok często zepsutych zębów mlecznych kolejne 6 a nawet 7 lat! Do tego często zęby szóste, stałe są często brane za ostatnie trzonowce mleczne! Nie ma mlecznych szóstek!

- zepsute mleczaki często są tracone przedwcześnie, co może prowadzić do wad zgryzu i wymowy! I i późniejszej konieczności leczenia ortodontycznego i logopedycznego,

- zepsute mleczaki są powodem bólu i dyskomfortu dziecka, stanów zapalnych, które często zmuszają rodziców do szukania pomocy na pogotowiu,

- zepsute mleczaki są powodem tego, ze wizyta stomatologiczna może być dla dziecka nieprzyjemna, a przy stanie zapalnym miazgi zęba ząb może być trudny do znieczulenia. Łatwiej jest leczyć małą dziurę niż głęboki ubytek niemalże sięgający nerwu,

- zepsute mleczaki nie wyglądają estetycznie i dziecko może stać się ofiarą wyszydzania i naśmiewania,

- zepsute mleczaki są siedliskiem bakterii, które sieja się na cały organizm, są przyczyną powikłań okulistycznych i kardiologicznych i mogą być powodem nawracających gorączek, a nawet sepsy.

Nie każdy ubytek jest dobrze widoczną czarną dziurą, łatwo widoczną na powierzchni zęba. Często ubytki zaczynają się na powierzchniach niedostępnych dla oczu rodzica i tylko doświadczony stomatolog je dostrzeże. A wtedy już można coś z tym zrobić!